Relatie tussen ouder en kind

Er is niets zo belangrijk voor het leven en de toekomst van een kind dan een gezonde relatie tussen ouder en kind. Zeker in de eerste jaren van het leven van een kind. Hoe gezonder die relatie is, hoe veiliger het kind zich voelt. Hoe veiliger het kind zich voelt, hoe beter het kind om kan gaan met allerlei levensgebeurtenissen. Dit komt doordat het kind meer eigenwaarde heeft weten op te bouwen als de relatie veilig is. Wanneer een ouder de nodige veiligheid niet in de relatie kan bieden, kan dit zorgen voor allerlei problemen in de relatie, de groei naar volwassenheid van het kind en in de fase van volwassen zijn tot op latere leeftijd.

Geen aandacht voor het kind

Een tijdje geleden kwam ik bij een gezin waarvan de vader totaal geen aandacht had voor zijn kinderen. In het hele gezin heerste spanning, omdat vader niet werd gezien als ‘papa’ zoals een kind dat op natuurlijke wijze voelt. De vader was bijna nooit thuis en de moeder probeerde het gezin bij elkaar te houden. Toen de jongste zoon 12 jaart was, was zijn gevoel van eigenwaarde zo laag geworden, dat hij zelfmoordneigingen had. Op school hadden ze al ontdekt dat hij zich moeilijk aansloot en zich het liefste terugtrok. Hij had gelukkig steun gekregen van de maatschappelijk werker op school. Daarnaast zag de moeder nu ook wel in dat hij psychologische hulp nodig had om zich sterker te leren voelen.

Dat de hoofdreden was dat deze jongen zich nooit thuis had gevoeld in het gezin en geen steun en bescherming kreeg van zijn ouders (primaire hechtingsrelatie), werd (nog) niet op ingespeeld. De moeder durfde geen knopen door te hakken en de vader zag het simpelweg niet of wilde het niet zien.

Dit is een voorbeeld van wat het met een kind kan doen als het zich niet veilig voelt. We spreken dan van een onveilige hechting.

Een veilig gevoel, wat is dat dan?

Een kind is afhankelijk van zijn ouder(s) of anderen die het kind verzorgen. Dit heet de primaire hechtingsrelatie. In de hechtingsrelatie speelt veiligheid een grote rol. Met veiligheid bedoelen we dat je als ouder/verzorger het rustpunt bent voor je kind. Het kind kan op je leunen als dat nodig is. De behoeften van het kind staan op de eerste plaats. Het kind kan bij de ouder getroost worden, het kan rekenen op hulp bij keuzen of moeilijkheden en op zorg, steun en bescherming. Deze behoeften moet je als ouder onderkennen en op ingaan. Dat betekent ook dat je als ouder je eigen behoeften en angsten bedekt. Op die manier zal het kind zich veilig en gezien voelen, waardoor het zich later kwetsbaar durft op te stellen.

Hechting

John Bowlby, de vader van de hechtingstheorie genoemd, beschrijft hechting als een van nature aanwezige behoefte – of zelfs drang van een kind – om een hechte, liefdevolle relatie aan te gaan met minstens één persoon. Meestal is dat de moeder, maar het kan dus ook iemand anders zijn. Het kind verlangt naar nabijheid, waaronder we fysieke en emotionele verbondenheid verstaan.

Het eerste jaar van een kind is het belangrijkste jaar om aan een veilige hechting te werken. Dit is echter niet het enige jaar waar hechting een belangrijke rol speelt. Hechting speelt namelijk je hele leven lang een grote rol. Als kind wordt wel de basis van de hechting gelegd. Deze kan dus veilig zijn, maar ook onveilig. Als het een onveilige hechting is, kan hier met de ouders aan gewerkt worden om dit te herstellen.

Hoe zorg je voor veilige hechting met je kind?

In de ongeveer eerste 6 levensjaren ontstaat ieder jaar een nieuwe hechtingsfase. Dit ontstaat door de ontwikkeling van het kind zelf. Is het in de eerste maanden vooral hechting op zintuiglijk gevoel, zoals ruiken, voelen en zien, zo is het in het ongeveer zesde jaar vooral hechting gericht op zich durven te laten zien wie hij/zij is. Zo durft het kind te vertellen waarover hij verdriet heeft of waarover hij/zij zich zorgen maakt. Het is erg belangrijk dat je als ouder hierover met je kind op een begripvolle manier wil praten, zodat je kind zich gesteund voelt.

Is er gedrag bij je kind dat je niet goedkeurt?

De 6 fasen hebben ieder hun eigen kenmerken waarop je als ouder kan inspelen om voor een veilige hechting te zorgen. Wanneer je niet weet hoe je dat moet doen omdat je misschien als ouder geen veilige hechting hebt gehad bij je eigen ouders, dan zal het kind zich van je verwijderen of gedrag vertonen dat je misschien niet goedkeurt.

Natuurlijk kan ook je eigen situatie als ouder heel moeilijk zijn, waardoor je voor je gevoel weinig ruimte hebt voor aandacht aan je kind. Toch is de relatie tussen jou als ouder met jouw kind is hierbij cruciaal om naar te kijken. We willen immers allemaal een goeie relatie met onze kinderen opbouwen. Als dat niet lukt, dan kunnen we daaraan werken om het te herstellen. Dat kan op praktische manieren, maar ook door te observeren wat jouw kind nodig heeft en hoe je daar als ouder op emotioneel niveau mee omgaat. Om daaraan te werken, is wel moed voor nodig!

Mocht jij problemen ondervinden met jouw kind(eren) en durf jij het aan om te kijken hoe je dit kan oplossen? Neem dan contact met mij op!